Koncentracja

To taka umiejętność, która jest dzisiaj w tarapatach. Wszechobecne rozpraszacze, których największe źródło mamy zawsze przy sobie, szatkują naszą uwagę na małe kawałeczki. Jesteśmy bombardowani przez tysiące bodźców dziennie z każdej strony – nieustające powiadomienia w telefonie, reklamy w postaci bilbordów, komunikatów w komunikacji miejskiej, radio i telewizji, dziesiątki zadań do wykonania dziennie. Radzimy sobie z tym lepiej lub gorzej. Jedni nazywają to wielozadaniowością a inni są na skraju wyczerpania od ciągłego pobudzenia układu nerwowego. Prawda jest taka, że wielozadaniowość nie istnieje, a częste przeskakiwanie uwagi od jednej rzeczy do drugiej powoduje ogromne straty czasu i energii, a do tego sprawia, że nie robimy tych kilku rzeczy tak dobrze jak moglibyśmy, gdybyśmy skupili się po kolei na każdej z nich z osobna. Smartfony sprawiły, że nie dość, że jesteśmy w stanie ciągłego pobudzenia, w oczekiwaniu na przychodzące powiadomienia (bo może akurat to będzie to coś ważnego na co czekam), to jeszcze często nie potrafimy się skupić choćby na kilka minut aby oddać się tylko jednemu zadaniu. Czytanie książki przez dłuższy czas bez spoglądania na telefon, jedzenie posiłku bez telefonu na stole czy choćby rozmowa na żywo z drugim człowiekiem stały się trudne do osiągnięcia. Z rozmów z uczestnikami moich zajęć i warsztatów wynika, że zwykłe skanowanie ciała jest dla wielu osób bardzo trudne. A to zaledwie ok 10 minut uważności! To jest bardzo niepokojące, ponieważ brak umiejętności skupiania uwagi skutkuje ciągłym pobudzeniem i rozproszeniem, a w konsekwencji powoduje przewlekły stres, obniża naszą efektywność, pogarsza nasze relacje, sprawia, że tracimy dużo więcej czasu na wykonanie prostych czynności, tracimy wiarę w siebie i swoją sprawczość, trudno jest nam podejmować decyzje, nie potrafimy odpoczywać i wiele więcej. Lista jest długa i jestem przekonana, że każdy z nas w mniejszym lub większym stopniu tego doświadcza. Co możemy zrobić? Trenować koncentrację.

Uważność, która stała się bardzo modna ostatnimi czasy, jest podstawową umiejętnością służącą polepszaniu koncentracji. W jodze, od tysięcy lat, trening uważnej obecności jest podstawą praktyki. Według tekstów uważność to taki sposób bycia, dzięki któremu pamiętamy co przeżywaliśmy, ale też co działo się wokół nas w tym czasie. Czyli otwarta, uważna obecność z tym co jest w nas i wokół nas. Jak często zdarza się, że nie dość, że nie pamiętamy co robiliśmy tydzień temu to nawet nie pamiętamy tego co działo się wczoraj? Ćwiczenie pamięci jest kolejnym sposobem na trenowanie koncentracji. Kiedyś jogini i mnisi w tym celu uczyli się świętych tekstów na pamięć, a dzisiaj praktycznie niczego nie musimy pamiętać bo wszystko mamy w telefonie. Może warto czasem trochę potrenować swój mózg i jednak zmuszać go do pamiętania?

Dla jogina i jogini koncentracja jest kluczową kompetencją, ponieważ to do czego dążymy w jodze, czyli samadhi jest formą najwyższego skupienia. Wówczas obserwujący i przedmiot obserwacji stają się jednym a myśli cichną. Dojście do tego momentu poprzedza dharana (koncentracja, skupienie) i dhayana (medytacja, kontemplacja).

Co możemy zrobić aby trenować naszą koncentrację? Oto co poleca mój nauczyciel Maciej Wielobób:

• Regularnie praktykujemy medytację – lepiej codziennie po 5 minut niż dłużej od czasu do czasu
• Uczymy się stale przywracać umysł od rozproszenia do skupienia – zarówno podczas praktyki medytacji jak i w życiu codziennym. Traktujemy swój umysł jak małe rozbiegane zwierzątko, które chcemy nauczyć posłuszeństwa, ale nie karcimy go (siebie) przy tym.
• Kończymy rozpoczęte zadania.
• Zaczynamy od stworzenia sobie jak najlepszych warunków do praktykowania, a potem stopniowo ćwiczymy także, kiedy jest trudniej.
• Wzmacniamy zasoby, które pomagają nam utrzymać skupienie, a więc dbamy o jakość i długość snu, odpoczynek, zdrowe odżywianie, ograniczenie nadmiernej stymulacji, dbanie o potrzeby ciała i ducha itd. Wzmacniamy siebie!
• Zaczynamy od prostszych zadań koncentracyjnych a potem stopniowo przechodzimy do trudniejszych.

Sposoby na trenowanie koncentracji:

• Obserwowanie ludzi w naszym otoczeniu bez oceniania, z otwartą akceptującą postawą
• Obserwowanie oddechu, wrażeń z ciała, poczucie ciężaru ciała
• Trenowanie uważności (np. uważne wykonywanie czynności, jedzenie i smakowanie potraw, uważne słuchanie i wypowiadanie się, bycie z kimś lub w danej sytuacji na 100%)
• Obserwowanie, wpatrywanie się w przedmiot/płomień świecy/zjawisko (jak np. odbicie zachodzącego słońca w wodzie) i utrzymywanie skupienia na nim. Można potem po zamknięciu oczu odtworzyć sobie ten obraz w myślach
• Medytacja z mantrą (wypowiadaną na głos lub w myślach)
• Modlitwa
• Pranajama
• Medytacja na wewnętrznym dźwięku
• Uczenie się czegoś na pamięć

Dlaczego zdecydowałam się o tym napisać? Bo widzę, czuję i wiem, że to super ważne w dzisiejszych czasach i może nam bardzo pomóc żyć pełniej, spokojniej i szczęśliwiej. Życzę powodzenia Wam i sobie! Koniecznie dajcie znać o swoich przemyśleniach i doświadczeniach.